Ποιος και γιατί λογοκρίνει τη Wikipedia;

Η Wikipedia έφερε την επανάσταση στη δημοκρατικοποίηση της γνώσης και απέδειξε ότι η συλλογική σοφία μπορεί να υπερσκελίσει τη σοφία των λίγων ειδικών. Η δωρεάν online εγκυκλοπαίδεια διαμορφώνεται και επεκτείνεται καθημερινά από εκατομμύρια εθελοντές, που προσφέρουν κομμάτια γνώσης μέσω της γνωστής τεχνολογίας wiki. Έτσι λοιπόν σήμερα η Wikipedia έχει ένα τεράστιο απόθεμα άρθρων και, σύμφωνα με μια έρευνα του επιστημονικού περιοδικού Nature, η εγκυρότητά της είναι παραπλήσια με αυτής της Brittanica.

Τη στιγμή που ο επιστημονικός, ακαδημαϊκός και όχι μόνο κόσμος συζητά για τη χρήση της τεχνολογίας wiki, στα πλαίσια που η Wikipedia διδάσκει (απουσία κεντρικού σχεδιασμού ή συστήματος τιμών), προς την αναζωογόνηση και ενίσχυση της δημοκρατίας, ένα δημοσίευμα από το πρακτορείο ειδήσεων REUTERS αναφέρει ότι η Wikipedia έπεσε θύμα λογοκρισίας από τις αμερικάνικες υπηρεσίες της CIA και του FBI.

Η ιστοσελίδα Wikiscanner σχεδιάστηκε από τον απόφοιτο του πανεπιστήμιου της Καλιφόρνια Virgil Griffith με σκοπό να καταγράφει τις αλλαγές που γίνονται σε άρθρα της δημοφιλούς online εγκυκλοπαίδειας και να εντοπίζει τις πηγές αυτών. Πιο συγκεκριμένα το wikiscanner ανιχνεύει την IP (Internet Protocol) διεύθυνση των υπολογιστών στο Internet, η οποία συνήθως είναι δυναμική στις οικιακές συνδέσεις Internet (αλλάζει κάθε φορά που ο χρήστης συνδέεται στο Internet) σε αντίθεση με τις συνδέσεις μεγάλων εταιριών και οργανισμών που έχουν στατικό IP (μόνιμο). Έτσι λοιπόν ο Griffith παρατήρησε ποιες IP διευθύνσεις τροποποιούσαν μαζικά και συνεχώς συγκεκριμένες «ευαίσθητες» σελίδες και ταίριαξε τις διευθύνσεις αυτές με τις δημόσια γνωστές IP διευθύνσεις, που ανήκουν σε πολυεθνικές εταιρίες και μεγάλους οργανισμούς.

Εκτός από τις παρεμβάσεις της CIA σε θέματα σχετικά με το πόλεμο στο Ιράκ ή του FBI για τις φυλακές του Γουαντανάμο στη Κούβα που αναφέρει το δημοσίευμα του REUTERS, δημοσιεύματα έγκριτων εφημερίδων και ιστοτόπων αναφέρουν παρεμβάσεις από πολυεθνικές εταιρίες, θρησκευτικές οργανώσεις, πολικά κόμματα, ακόμη και κυβερνήσεις.

Η κυβέρνηση του Ισραήλ προσπάθησε δύο φορές να διαγράψει ολόκληρο άρθρο που αναφέρεται στo West Bank wall και κατακρίνει την πολιτική της. Ακόμη τροποποίησε άρθρο σχετικό με τη Hizbollah που χαρακτήριζε τα έργα της οργάνωσης ως «έργα στρατιωτικής κυρίως φύσεως». Επίσης, το κόμμα των Ρεπουμπλικάνων στις ΗΠΑ τροποποίησε τη φράση ενός άρθρου που υποστήριζε ότι η εισβολή στο Ιράκ ήταν «μια κατάληψη της χώρας υπό την ηγεσία των ΗΠΑ» μετατρέποντάς τη σε «απελευθέρωση της χώρας υπό την ηγεσία των ΗΠΑ».

Επιπλέον, η εταιρεία χημικών παρασκευασμάτων Dow Chemical Company (DCC) διέγραψε από τη Wikipedia ένα απόσπασμα για τη χημική καταστροφή του Bhopal του 1984 που συνέβη σε ένα εργοστάσιο της Union Carbide, η οποία σήμερα ανήκει στη DCC. Να σημειωθεί εδώ ότι το ατύχημα ήταν υπαίτιο για το θάνατο 20.000 ανθρώπων. Ο πετρελαϊκός κολοσσός Exxon Mobil αντικατάστησε ένα απόσπασμα, που ισχυριζόταν ότι η εταιρία δεν έχει αποζημιώσει ακόμη 32.000 ψαράδες στην Αλάσκα για καταστροφή από πετρελαιοκηλίδα δικής της υπαιτιότητας, με αναφορές για διάφορες χρηματοδοτήσεις της εταιρίας

Η Wikipedia, που στόχο είχε εξ αρχής να προσφέρει δωρεάν γνώση σε οποιοδήποτε άνθρωπο στον πλανήτη, είναι η τρίτη δημοφιλέστερη ιστοσελίδα ανάμεσα στους ενημερωτικούς και ειδησεογραφικούς ιστότοπους, πάνω από το CNN και το Yahoo News. Mιμητές της βρίσκουμε στις σχετικά νεοσύστατες ηλεκτρονικές wiki σελίδες Congresspedia (πληροφορίες σχετικά με το αμερικάνικο Κονγκρέσο) και Conservapedia (αμερικάνοι συντηρητικοί). Ειδικά για τη Conservapedia θα πρέπει να τονίσουμε ότι είναι ανταγωνιστική της Wikipedia και γεννήθηκε από την ανάγκη, σύμφωνα με τους δημιουργούς της, για μια «εγκυκλοπαίδεια γραμμένη από μια συντηρητική -οικονομικά και κοινωνικά- σκοπιά» καθώς η Wikipedia έχει μια «απελευθερωτική, αντιχριστιανική και αντιαμερικανική προκατάληψη».

Έτσι λοιπόν δικαιολογημένα η επιτυχία της Wikipedia έχει προκαλέσει αναρίθμητες συζητήσεις σε ακαδημαϊκούς, οικονομικούς και πολιτικούς κύκλους. Οι οικονομολόγοι έκπληκτοι παρακολουθούν ένα προϊόν γνώσης να παράγεται μακριά από τον άξονα του κέρδους και πέρα από κεντρικά συστήματα οργάνωσης ή αυτό της αγοράς και των τιμών. Η συλλογική σοφία μέσω της μαζικής συνεργασίας φαίνεται να ανταγωνίζεται επάξια τη σοφία των λίγων ειδικών, και κινήσεις όπως η Wikipedia, τα Linux (Wikipedia εναντίον Brittanica, Linux εναντίον Windows) κ.α. επιβεβαιώνουν περίτρανα τα παραπάνω. Τουλάχιστον προς το παρόν.

 Επίσης, πολλοί κάνουν λόγο για μια αναδυόμενη wiki πολιτική (το wiki σαν ένα εργαλείο συνεργασίας και ισηγορίας) προς μια ηλεκτρονική δημοκρατία που θα θυμίζει τη μόνη αληθινή, αυθεντική δημοκρατία που έχει υπάρξει μέχρι σήμερα, δηλαδή αυτή της αρχαίας Αθήνας.

Στο άρθρο αυτό αναφέρθηκαν πολλές προσπάθειες λογοκρισίας εις βάρος των περιεχομένων της Wikipedia. Τα οικονομικά και πολιτικά συμφέροντα δεν έχουν αφήσει αχειραγώγητο τίποτα που οδηγεί στον εκδημοκρατισμό, αρά και στην ίδια τους τη κατάργηση σαν καθεστώτα εκμετάλλευσης και εξουσίας. Όπως είπε ο Bertrand Russell , «η κυριαρχία της πλειοψηφίας στην αστική δημοκρατία είναι στην πραγματικότητα κυριαρχία εκείνων που ελέγχουν τις μεθόδους κατασκευής γνώμης». Ούτε λοιπόν και η Wikipedia φαίνεται να ξεφεύγει αυτής της χειραγώγησης.

Η συμμετοχή, λοιπόν, όλων προς μια επανάσταση που δημιουργεί, και όχι που απαιτεί, κρίνεται αναγκαία. Στη κοινωνία του θεάματος, της συνομωσίας και της μυστικότητας, που τόσο γλαφυρά έχει περιγράψει ο Guy Debord στο βιβλίο του «Society of the Spectacle» («Η Κοινωνία του Θεάματος»), οι μέθοδοι κατασκευής απόψεων, πεποιθήσεων και αντιλήψεων καταπολεμούνται όχι μόνο με τη διαμαρτυρία, αλλά με την ενεργή συμμετοχή στη δημιουργία της κοινωνίας που θέλουμε μέσα στη κοινωνία που μας χειραγωγεί και μας συνθλίβει τόσο απαλά κι ανεπαίσθητα.

Πηγές:

[1] http://www.theage.com.au/news/national/onlineencyclopediasputtothetest/2005/12/14/1134500913345.html
[2] http://www.re-public.gr//?p=150
[3] http://www.reuters.com/article/topNews/idUSN1642896020070816
[4] http://news.independent.co.uk/sci_tech/article2874112.ece
[5] http://news.bbc.co.uk/1/hi/technology/6947532.stm
[6] http://en.wikipedia.org/wiki/Conservopedia
[7]http://blog.p2pfoundation.net/we-need-a-revolution-that-does-not-demand-we-need-a-revolution-that-creates/2007/07/23