Η ανοικτή/ελεύθερη πρόσβαση στη γνώση

Θα προσπαθήσω πολύ σύντομα, τηλεγραφικά σχεδόν, να συνοψίσω το περιεχόμενο μιας επικείμενης παρουσίασής μου στο Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο του Τάλιν σχετικά με την ανοικτή/ελεύθερη πρόσβαση στη γνώση (open access) που παράγεται από τα πανεπιστήμια και άλλα δημόσια ιδρύματα.  Η επιχειρηματολόγηση της παρουσίασης βασίζεται σε εμπειρικές έρευνες και θεωρητικά άρθρα διαφόρων αξιόλογων επιστημόνων.

Η διασπορά και η διάδοση της γνώσης συντελούν στη(ν)

=> πνευματική ανάπτυξη

=> συλλογική μάθηση

=> αποφυγή κινδύνου περιττής επανάληψης της έρευνας

=> αύξηση του αντίκτυπου της έρευνας

=> καινοτομία

Την ίδια στιγμή, σύμφωνα με σχετικές έρευνες, ένα ιδιαίτερα μεγάλο τμήμα των ερευνητών και επιστημόνων είναι θετικό προς την ιδέα της ανοικτής/ελεύθερης πρόσβασης στη γνώση. Εξάλλου πρόκειται για γνώση που παράγεται από ιδρύματα χρηματοδοτούμενα από δημόσιους πόρους και οφείλει να είναι δημόσιο αγαθό.

Η ανάγκη για προσεκτικό σχεδιασμό μιας εθνικής και παγκόσμιας «στρατηγικής πρόσβασης» είναι κάτι παραπάνω από προφανής. Η θεσμοθέτηση των γνωσιακών Κοινών (η των Κοινών της γνώσης) θα εμβαθύνει τις συνεργασίες μεταξύ επιστημόνων, πολιτών, πολιτείας, επιχειρήσεων και χωρών πετυχαίνοντας το 1+1>2.  Η πρόσβαση στην κοινή γνώση θα είναι ελεύθερη, ενώ αυτοί που θα αποκομίζουν χρηματικά κέρδη από την εκμετάλλευση μέρους των γνωσιακών Κοινών θα πρέπει να επιστρέφουν μέρος των κερδών (στα Κοινά) προς την ενίσχυση της παραγωγής γνώσης.