Η αριστερά και η Αλληλέγγυα Οικονομία

Πρόκειται για απόσπασμα από το εξαιρετικά ενδιαφέρον άρθρο του Πέτρου Λινάρδου Ρυλμόν » Η Αλληλέγγυα Οικονομία και ο χαρακτήρας της ανατροπής» που δημοσιέυθηκε στο Red NoteBook. Μπορείτε να διαβάσετε το πλήρες άρθρο εδώ

———————————

«… Στην Ελλάδα, όπως και σε άλλες χώρες της Νότιας Ευρώπη, η νεοφιλελεύθερη διαχείριση έχει οδηγήσει στην ουσιαστική αποδιάρθρωση του θεσμικού πλαισίου που φαινόταν πρίν μερικά χρόνια να έχει τη δυνατότητα να εδραιώσει και να βελτιώσει το κοινωνικό κράτος. Στην Ελλάδα ειδικότερα, όπου οι επιπτώσεις αυτής της διαχείρισης προς όφελος του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου έχουν φθάσει σε πιό προχωρημένο στάδιο, πραγματοποιείται επίσης μια προσαρμογή και των υπόλοιπων θεσμικών λειτουργιών που αφορούν τις οικονομικές και κοινωνικές πολιτικές, προς την κατεύθυνση της εγκατάλειψης ακόμα και συνολικών στόχων σε επίπεδο εθνικής οικονομίας και της εξυπηρέτησης μεμονωμένων κεφαλαιούχων ή ειδικών προνομιούχων κοινωνικών ομάδων, μια κατεύθυνση η οποία υπηρετείται επίσης από την κατάργηση κοινωνικών δικαιωμάτων και κοινωνικών κατακτήσεων. Η δημιουργία ενός κινήματος αποκατάστασης δικαιωμάτων, και κάλυψης κοινωνικών και παραγωγικών αναγκών, είναι αδύνατη χωρίς την εφεύρεση απο κοινωνικές πρωτοβουλίες νέων θεσμών, την ανανέωση των λειτουργιών σε υπαρκτούς θεσμούς με παρεμβάσεις εργαζομένων και ενδιαφερομένων κοινωνικών ομάδων, και την εγκαθίδρυση διαδικασιών δημοκρατικού ορισμού από τη βάση της κοινωνίας, τόσο του περιεχομένου των αναγκών, όσο και των ευρύτερων επιλογών για την ικανοποίησή τους.

Ο σχεδιασμός επομένως της ανασυγκρότησης της παραγωγικής βάσης, των κοινωνικών θεσμών και των περιβαλλοντικών πολιτικών, που δεν μπορεί παρά να βασιστεί σε θεσμικές λειτουργίες οι οποίες έρχονται σε ρήξη με τις λογικές του κεφαλαίου, θα είναι αναγκαστικά το αποτέλεσμα της ανάδειξης ενός νέου τύπου δομών έκφρασης πολιτικών επιλογών, που αν αναπτυχθούν θα εξελιχθούν σε μορφές δυαδικής εξουσίας. Η διαπραγμάτευση ενός νέου κοινωνικού συμβολαίου με το κεφάλαιο δεν έχει σήμερα κανένα νόημα, ενώ η μεταβολή εκ των άνω των κοινωνικών συμμαχιών τις οποίες υπηρετεί το κράτος, είναι αδύνατη χωρίς την οργανωμένη παρέμβαση των “από κάτω”, η οποία δεν θα αρκεστεί στη διατύπωση διεκδικήσεων, αλλά θα ορίσει ανάγκες, στόχους και μεθόδους για την επίτευξή τους, επιτυγχάνοντας συγχρόνως τη σύσταση νέων συμμαχιών και την αναμόρφωση των δημόσιων λειτουργιών. Θα πρόκειται για μια ριζική αναμόρφωση, καθώς οι δημόσιες υπηρεσίες θα πάψουν να υπηρετούν την υπάρχουσα κοινωνική ιεραρχία και τις μεθόδους εξασφάλισης της αναπαραγωγής της, αλλά θα υπηρετήσουν τον σχεδιασμό που προέκυψε από το συντονισμό δημοκρατικών αποφάσεων στη βάση της κοινωνίας, στην οποία ανήκουν και οι εργαζόμενοι σε αυτές τις υπηρεσίες, όπως και οι κοινωνικές ομάδες που εξυπηρετούνται από αυτές. Στο χώρο των ιδιωτικών επιχειρήσεων, η παρέμβαση των εργαζομένων μπορεί να πάρει τη μορφή της αυτοδιαχείρισης επιχειρήσεων που κλείνουν, του ελέγχου των επιλογών και των μεθόδων στο επίπεδο των επιχειρήσεων , ή και της διαπραγμάτευσης με εκπροσώπους των επιχειρηματιών, στο πλαίσιο του συντονισμού των πρωτοβουλιών της βάσης της κοινωνίας για τον σχεδιασμό των παραγωγικών, κοινωνικών και περιβαλλοντικών κατευθύνσεων πολιτικής.

Η μορφή που μπορεί να πάρει η δυναμική της διαμόρφωσης μορφών δυαδικής εξουσίας, η δημιουργία δηλαδή από κοινωνικά κινήματα, στο πλαίσιο της καπιταλιστικής οικονομίας και κοινωνίας, των δομών και θεσμών που περιλαμβάνουν τα βασικά χαρακτηριστικά του διάδοχου καθεστώτος και στηρίζονται σε κοινωνικές συμμαχίες που κάνουν δυνατή τη μετάβαση σε αυτό το καθεστώς, αποτελεί βασικό ζητούμενο της ανατρεπτικής στρατηγικής. Μέρος της παραδοσιακής αριστεράς δεν συμμερίζεται αυτή την προβληματική, ούτε δίνει απαντήσεις στα σχετικά ερωτήματα. Πρόκειται για οργανώσεις και ομάδες οι οποίες αφήνουν σε ένα μαύρο κουτί το πώς θα συνδεθούν κοινωνικά αιτήματα και μορφές οργάνωσης της ικανοποίησης αυτών των αιτημάτων, αλλά και συνεχιζόμενης έκφρασης των αναγκών και του ελέγχου της εξουσίας σε ένα νέο κοινωνικό σχηματισμό. Στην πραγματικότητα ξεκινούν από εκεί που άφησε το θέμα η Τρίτη Διεθνής, με την προσέγγιση της “επανάστασης” από την πλευρά της κατάληψης του υπάρχοντος κρατικού μηχανισμού, σύμφωνα με ένα μοντέλο που εφαρμόστηκε μεταπολεμικά στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης.

Σύμφωνα με αυτή την “κρατιστική” προσέγγιση δεν συνδέεται η διαδικασία της ανατροπής με τη διαδικασία επίτευξης κατακτήσεων των κινημάτων, ποσοτικών και θεσμικών, αλλά με μια διαδικασία επίτευξης της ιδεολογικής κυριαρχίας η οποία αναμένεται να επιτρέψει, με μεθόδους που είναι ασαφείς, την κατάληψη της εξουσίας και την εφαρμογή ενός προγράμματος του οποίου κανείς δεν περιγράφει τα χαρακτηριστικά. Η εμμονή αυτής της μερίδας της αριστεράς στο δίδυμο έξοδος απο το Ευρώ και στάση πληρωμών, αποτελεί τον κοινό παρονομαστή προσεγγίσεων που συνδυάζουν έναν ιδεολογικό ριζοσπαστισμό με την προγραμματική σύγχηση. Δεν κατανοεί οτι η διαπραγμάτευση με τους δανειστές θα είναι σε κάθε περίπτωση αναπόφευκτη και οτι το ζητούμενο είναι ένας συσχετισμός δυνάμεων που μόνο αν οικοδομηθεί σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο από τα ίδια τα κοινωνικά κινήματα μπορεί να ανατρέψει την κυριαρχία των δανειστών. Αυτή η προσέγγιση βασίζεται στην πεποίθηση οτι μπορεί να διαμορφωθεί ένα πολιτικό κίνημα κατά του Ευρώ και της ΕΕ, το οποίο όμως δεν θα βασίζεται σε ένα πρόγραμμα κάλυψης των αναγκών που είναι σήμερα ορατές, ή των αναγκών που θα προκύψουν με την έξοδο από το Ευρώ και τη στάση πληρωμών. Αγνοείται επομένως η ανάγκη να συγκροτηθούν κινήματα και να επιβληθούν πρακτικές, που θα προετοιμάσουν την κοινωνία για μια περίοδο σύγκρουσης και διαπραγμάτευσης με τους δανειστές και ανασυγκρότησης της οικονομίας και των κοινωνικών θεσμών με όρους κοινωνικής δικαιοσύνης, παραγωγικής επάρκειας και αποτελεσματικής στρατηγικής προστασίας του περιβάλλοντος… »